IBAN versus Blockchain: Zijn ze concurrenten of vullen ze elkaar aan?
Geld verplaatst zich vandaag de dag anders dan tien jaar geleden. Of je nu een vriend terugbetaalt voor de lunch of geld overmaakt naar het buitenland, er zijn talloze manieren om betalingen te doen. In Nederland is IBAN al jarenlang de standaard voor bankoverschrijvingen. Tegelijkertijd heeft blockchain de aandacht getrokken vanwege zijn gedecentraliseerde karakter en snelheid. Het is verleidelijk om ze als tegenpolen te zien, maar staan ze werkelijk tegenover elkaar? Of hebben ze ieder hun eigen plek?
Wat is IBAN en waarom is het belangrijk?
Het International Bank Account Number (IBAN) is het systeem waarop de meeste Europese landen vertrouwen voor het overmaken van geld. Elk IBAN-nummer is uniek en bevat een landcode, controlegetallen en het nationale bankrekeningnummer. Door deze standaardisatie werkt het zo goed voor dagelijkse bankzaken: van automatische incasso’s tot salarisbetalingen en het betalen van facturen.
Een van de grootste voordelen van IBAN-overschrijvingen is het vertrouwen. Het systeem wordt beheerd door banken en valt onder strenge regelgeving. Wanneer mensen geld overmaken via IBAN, weten ze precies wie erbij betrokken is, waar het geld naartoe gaat en wanneer het wordt verwerkt.
Wat doet blockchain anders?
Blockchain werkt op een totaal andere manier. Het is gedecentraliseerd, wat betekent dat er geen centrale partij verantwoordelijk is. Transacties worden vastgelegd op een openbaar netwerk en vaak uitgevoerd met cryptovaluta zoals Bitcoin of Ethereum. De aantrekkingskracht ligt in de snelheid, transparantie en het feit dat gebruikers wereldwijd geld kunnen versturen zonder tussenkomst van een traditionele bank.
Toch is niet elk blockchainnetwerk even snel of voordelig. Kosten kunnen flink schommelen. De verwerkingstijd hangt af van de drukte op het netwerk. En hoewel de transacties zichtbaar zijn, is de identiteit van de andere partij niet altijd even duidelijk zoals bij IBAN.
Betalen buiten het bankensysteem om
Sommige sectoren stappen inmiddels deels af van traditionele betaalmethodes. Een goed voorbeeld zijn de casinos zonder cruks. Deze aanbieders vallen buiten het Nederlandse zelfuitsluitingsregister Cruks en bieden vaak meer flexibiliteit – ook op het gebied van betaalmogelijkheden. Denk aan e-wallets en, steeds vaker, cryptobetalingen.
Deze verschuiving draait niet alleen om gemak. Het laat zien dat mensen op zoek zijn naar meer controle over hun eigen geldstromen. Of het nu gaat om het vermijden van beperkingen of het sneller ontvangen van geld, de behoefte is er. Dat betekent niet dat IBAN zijn waarde verliest, maar dat mensen graag zelf kiezen.
Regulering en bescherming van gebruikers
Een belangrijke reden waarom IBAN zo stevig in het zadel zit, is regelgeving. Banken binnen het SEPA-gebied (waaronder Nederland) volgen duidelijke regels die de gebruiker beschermen. Er zijn procedures voor het terughalen van fouten, bescherming tegen fraude en duidelijke voorwaarden. Dat niveau van zekerheid is iets waar blockchain als geheel nog niet aan kan tippen.
Toch komt er beweging in. De Europese MiCA-wetgeving is in gang gezet en brengt meer structuur in de cryptomarkt. Denk aan vergunningseisen, transparantieverplichtingen en controlemechanismen voor bedrijven die crypto aanbieden. Het is geen kwestie van vandaag op morgen, maar het signaal is duidelijk: crypto wordt serieus genomen.
Kunnen beide systemen naast elkaar bestaan?
In plaats van IBAN en blockchain als tegenpolen te zien, is het zinvoller om ze als twee verschillende hulpmiddelen te beschouwen. IBAN is ideaal voor gereguleerde, zakelijke en binnenlandse betalingen. Blockchain werkt juist goed bij internationale transacties, onderlinge betalingen, of diensten die buiten het bankwezen vallen.
Er zijn inmiddels ook gemengde oplossingen. Sommige platforms laten gebruikers crypto versturen naar een gewone bankrekening. Andere gebruiken blockchain aan de achterkant, maar bieden een vertrouwde bankinterface aan de voorkant. Dat is een duidelijk teken dat samenwerking tussen beide systemen al in gang is gezet.
Wanneer IBAN de voorkeur verdient
Bij het betalen van huur, het versturen van geld naar bedrijven of het doen van salarisbetalingen is IBAN nog altijd het meest geschikt. Het is betrouwbaar, sluit aan bij de belastingregels en wordt vrijwel overal ondersteund. Vooral voor bedrijven is die voorspelbaarheid essentieel.
Ook op administratief vlak is IBAN handiger. Banktransacties komen met de documentatie die accountants en toezichthouders verwachten. Blockchain daarentegen zorgt daar vaak nog voor verwarring.
Waar blockchain beter scoort
Blockchain komt juist goed van pas wanneer snelheid en onafhankelijkheid belangrijk zijn. Freelancers die werken voor buitenlandse opdrachtgevers ontvangen hun geld soms liever via crypto om gedoe met banken te vermijden. Startups gebruiken blockchain om geld op te halen via tokens. En in landen waar banken nauwelijks aanwezig zijn, biedt blockchain toegang tot financiële diensten die anders niet bereikbaar zouden zijn.
Privacy speelt ook een rol. Hoewel anonimiteit aantrekkelijk kan zijn, maakt het ook fraude lastiger te achterhalen. Toch is de wens om minder afhankelijk te zijn van banken voor veel mensen reden genoeg om zich erin te verdiepen.
Zijn ze nu echt concurrenten?
Niet echt. IBAN en blockchain richten zich op andere gebruikers en andere situaties. IBAN staat voor structuur, duidelijkheid en veiligheid. Blockchain draait om snelheid, autonomie en vernieuwing. Zolang mensen behoefte hebben aan beide, zullen ze naast elkaar blijven bestaan.
Sterker nog, de samenwerking wordt steeds zichtbaarder. Banken verkennen cryptodiensten en wetgevers werken aan duidelijke regels. De toekomst lijkt dus eerder op samenwerking dan op strijd.
Conclusie
IBAN en blockchain staan niet lijnrecht tegenover elkaar. Ze bedienen elk hun eigen doel. De een is niet beter dan de ander – het hangt af van de situatie, je voorkeuren en je vertrouwen in het systeem. Waar het uiteindelijk om draait, is keuzevrijheid. Zolang mensen willen kunnen kiezen tussen zekerheid en vrijheid in hun financiële transacties, is er plek voor zowel IBAN als blockchain. Niet als tegenstanders, maar als aanvulling op elkaar.